‘Ölüm olduktan sonra, hangi gerçekten söz edilebilir ki?’
Maksim Gorki
Fyodor Dostoyevski’nin fantastik olarak nitelediği bu öykü, bir intiharın hemen
ardından gelen iç hesaplaşmaları konu edinir. Eşinin intiharından sonra bunun
nedenini bulmaya ve geçmiş ile köprü kurmaya çalışan Adam, Kadın’ın ölü
bedeniyle sürekli iletişim kurmaya çalışır. Ancak ‘gerçek’ hiçbir zaman
bilinemeyen ve eğilip bükülebilen bir olgu olduğu sürece karanlık tarafını bize
hatırlatmaktan geri kalmayacaktır.

‘Bugün annem öldü; ya da dün, bilmiyorum.’
Bir ölüm haberi ile başlayan Albert Camus’nun yabancı romanı, insanın
varoluşuna dair bir tartışmanın kapısını aralar. Mersault’nun ölüm ve ölüme
karşılık yaşama içgüdüsü sıradan bir davranıştan başka bir şey değildir. Bu
sıradanlık onun belleğinin kendi zamanının dışında var olmasına ve
müphemliğe sürükler. Ve böylece Mersault’nun zamanda var olamayan
belleği bölük, parçalı ve etrafındaki her şeye karşı ‘yabancı’ bir hâl alır.

Üç ‘erkek’ çocukluk arkadaşı. Bir tesadüf. Bir içki sofrası. Ve zihinlerinde saklambaç oynayan hatıralar. Gölge gibi takip eden, hatırlanmak istenmeyen olaylar. Bu oyun, ebelenmekten kaçan belleğin bir oyuna dönüşümüdür. Peki bu oyunda ebe kim?

Oyun, fırtına sonucu sürüklenerek kendini daha önce hiç görmediği bir sahilde bulan Palika ile sahile kamp yapmaya gelen Putnik arasında geçer. Başlarda birbirlerinden çekinseler de zamanla anlaşmaya başlayan Palika ile Putnik arasında ufak bir sorun vardır.İkisi de birbirlerinin dilini bilmemektedir. Ancak bu onlar için ne kadar önemlidir?Birbirlerine yardım etmek için dil engel mi olacaktır?

19. Yüzyıl edebiyatının en önemli isimlerinden olan Edgar Allan Poe’nun birçok yazara ilham kaynağı olan eseri Morgue Sokağı Cinayeti popülerliğini yüz yılı aşkın bir süredir korumaktadır. Yazarın; Fransa’daki bir gazete haberinden yola çıkarak kurguladığı bu yapıt, Morgue sokağında sıradışı bir şekilde işlenen cinayetin Auguste Dupin adında bir çözümleyicinin yardımı ile katilin bulunma sürecini konu edinir. ‘Gerçek her zaman bir kuyunun dibinde değildir… Biz bilgiyi vadilerin derinliklerinde ararız. O ise dağların tepesindedir…’

Oyun Hakkında: Aishkylos’un Agamemnon oyununda efsaneye göre Troya savaşı sonrası eli boş gelmeyen büyük komutan Agamemnon, ganimet olarak Kasandra’yı getirmişti. Peki günümüzde sıradan bir adam Truva değil de süpermarketten dönerken hiç istemediği alakasız bir sürü şeyle eve dönerse ne olur? Kontrolünü kaybeden bu adam süpermarket poşetlerini bütün ağırlıklarıyla önümüze yığıp ‘temel ihtiyacını’ giderir iken şunu sorduruyor: Bu b.ktan trajedi içinde umudu nerede aramak lazım?

Açlık Sanatçısı, Franz Kafka’nın kaleme aldığı son yapıttır. Sanatını aç kalarak icra eden ‘sanatçı’ , yaşamı boyunca bunu devam ettirecektir. Onun için göz önünde bulunmak ve dikkatleri üzerine çekmek yeterlidir. Menajer ise sanatçının bu açlığından yararlanır ve bunu seyirlik bir eğlenceye dönüştürür. Uyarlama sürecinde Kafka’nın katmanlı metnine sadık kalınmış, bu eğlencenin görüntüsü görünür kıldırılmaya çalışılmıştır.

Yazar yazdı. Oyuncu ve yönetmen hiçbir hazırlık yapmadı. Oyuncu, siz sahneye yerleştiğinizde hakkında hiçbir şey bilmediği oyunu okumaya başlayacak. Siz de dinleyecek ve oynayacaksınız. Çünkü bunu yazar istiyor.
Not: Ne olacağını bir kişi dışında kimse bilmiyor.

Franz Kafka’nın dünya çapında üne sahip bu öyküsü popülerliğini hala korumakla beraber, içerisinde neredeyse tüm toplumsal değerleri alt üst eden bir ilişki ağını barındırır. Yazarın, bu ilişki durumunu ‘aile’ kavramı üzerinden görünür kıldırması, kuşkusuz bu popülerliğini sağlamada en büyük etkendir. Hayatlarını, sahneleme olarak da merkezde bulunan ‘Gregor’a göre biçimlendiren Samsa ailesi ‘Gregor’ un ‘Değişim’i ile büyük bir ‘Dönüşüm’e maruz kalırlar. Sözü edilen bu ‘Dönüşüm’ aile üzerinde gerçekleşmektedir. Gregor’un ‘Değişim’i ise senelerce çalışan ve ailesinin geçimini sağlayan ve hiçbir sosyal yaşamı olamayan ‘Gregor’un özgürlük arayışıdır.

Sevgili Wilhelm; Burada çok güzel bir kadınla tanıştım. Adı Charlotte. Çok akıllı biriyle sözlü olduğunu biliyorum fakat bu bilginin benim için hiçbir önemi yok. Bu yüzden sevgime karşılık vermiyor. Ve kararımı verdim Wilhelm, ölmek istiyorum. Ve bunu anlatacak birkaç kişiye ihtiyacım var.

Bir köstebeksi-insan yuvasını kurar ve onunla bir ilişki kurmaya başlar. Fakat bu ilişki zaman geçtikçe garip bir hal alır. Peki yuva onun için bir sığınma alanı mı, bir kaçış alanı mı, yoksa bir özgürlük alanı mı?

Çocuklar, sevgi kisvesi altında sıkışıp kendilerini yöneten gücü kabulleniyorlar ve devam ettirecekleri davranış standartlarını oluşturuyorlardı.*

*Ritchie Robertson ‘Kafka’ syf. 100